“Provender for milions or slow poison” – nineteenth-century city in selected novels by J.I. Kraszewski

Praca dotyczy obrazu dziewiętnastowiecznego miasta w powieściach współczesnych Józefa Ignacego Kraszewskiego i związanego z miejskością doświadczenia nowoczesności. Na przykładach opisów przestrzeni Warszawy z powieści obyczajowych, a także opozycyjnie kształtowanego ich świata (opartego przede wszystkim na zależności wieś-miasto wraz z przypisywanymi im wartościami: nuda, sielanka, patriarchat, tradycja a nieskończone możliwości, emancypacja, nowoczesność), jak również poprzez analizę postaci podróżujących do miasta lub żyjących w mieście, autorka śledzi niejednoznaczny i skomplikowany stosunek Kraszewskiego do zagadnienia miejskości i wiąże go z obecnymi w wieku XIX konwencjami, zarówno antyurbanistycznymi jak industrializacyjnymi. Wśród omawianych dzieł Kraszewskiego znalazły się: „Latarnia czarnoksięska”, „Boża czeladka”, „Szalona”, „Sfinks” i „Tomko Prawdzic”.This master's thesis concerns the image of the nineteenth-century city in contemporary novels by Józef Ignacy Kraszewski and the experience of modernity associated with urbanity. On examples of descriptions of Warsaw’s space from novels of manners, as well as their oppositionally shaped world (based primarily on the country-city relationship with the values assigned to them: boredom, idyll, patriarchy, traditionalism and (on the other site) endless possibilities, emancipation, modernity), as well as through analysis characters traveling to the city or living in the city, the author follows Kraszewski's ambiguous and complicated attitude to the urbanity and links it with the conventions present in the nineteenth century, connected with both anti-urban and industrialization drift. Among the discussed works by Kraszewski were: ‘Sorcerer's Lantern’, ‘God's retinue’; ‘Mad women’, ‘Sphinx’ and ‘Tomko Prawdzic’